Əhli-sünnənin məşhur təfsir, hədis, fiqh, qiraət və dilçilik alimi olan əl-Qurtubi öz təfsirində “Furqan” surəsinin 54-cü ayəsinin (“Sudan insan yaradan, onu “nəsəb”1 və “sihr”2 sahibi edən edən Odur. Rəbbin (hər şeyə) qadirdir”) təfsirində deyir:
النَّسَب وَالصِّهْر مَعْنَيَانِ يَعُمَّانِ كُلّ قُرْبَى تَكُون بَيْن آدَمِيَّيْنِ . قَالَ اِبْن الْعَرَبِيّ : النَّسَب عِبَارَة عَنْ خَلْط الْمَاء بَيْن الذَّكَر وَالْأُنْثَى عَلَى وَجْه الشَّرْع ; فَإِنْ كَانَ بِمَعْصِيَةٍ كَانَ خَلْقًا مُطْلَقًا وَلَمْ يَكُنْ نَسَبًا مُحَقَّقًا , وَلِذَلِكَ لَمْ يَدْخُل تَحْت قَوْله : " حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتكُمْ وَبَنَاتكُمْ " [ النِّسَاء : 23 ] بِنْته مِنْ الزِّنَى ; لِأَنَّهَا لَيْسَتْ بِبِنْتٍ لَهُ فِي أَصَحّ الْقَوْلَيْنِ لِعُلَمَائِنَا وَأَصَحّ الْقَوْلَيْنِ فِي الدِّين ; وَإِذَا لَمْ يَكُنْ نَسَب شَرْعًا فَلَا صِهْر شَرْعًا فَلَا يُحَرِّم الزِّنَى بِنْت أُمّ وَلَا أُمّ بِنْت , وَمَا يَحْرُم مِنْ الْحَلَال لَا يَحْرُم مِنْ الْحَرَام ; لِأَنَّ اللَّه اِمْتَنَّ بِالنَّسَبِ وَالصِّهْر عَلَى عِبَاده وَرَفَعَ قَدْرهمَا , وَعَلَّقَ الْأَحْكَام فِي الْحِلّ وَالْحُرْمَة عَلَيْهِمَا فَلَا يَلْحَق الْبَاطِل بِهِمَا وَلَا يُسَاوِيهِمَا . قُلْت : اِخْتَلَفَ الْفُقَهَاء فِي نِكَاح الرَّجُل اِبْنَته مِنْ زِنًى أَوْ أُخْته أَوْ بِنْت اِبْنه مِنْ زِنًى ; فَحَرَّمَ ذَلِكَ قَوْم مِنْهُمْ اِبْن الْقَاسِم , وَهُوَ قَوْل أَبِي حَنِيفَة وَأَصْحَابه , وَأَجَازَ ذَلِكَ آخَرُونَ مِنْهُمْ عَبْد الْمَلِك بْن الْمَاجِشُونِ , وَهُوَ قَوْل الشَّافِعِيّ , وَقَدْ مَضَى هَذَا فِي " النِّسَاء " مُجَوَّدًا
“Nəsəb” və “sihr” iki insan arasında olan bütün yaxınlıq və qohumluqları əhatə edən iki mənadırlar. İbn əl-Ərəbi demişdir: ““Nəsəb” suyun (məninin) kişi və qadın arasında şəri yolla qarışması deməkdir. Əgər bu su günah yolu ilə qarışsa, o zaman (ortada) nəsəb olmaz və nəsəb baş tutmaz. Buna görə də kişinin zinadan əmələ gələn qızı Allahın “Sizə analarınız və qızlarınız haram edilmişdir” (Nisa, 23) ayəsinin hökmünə daxil olmur. Çünki, bu qız – alimlərimizin ən səhih sözünə əsasən və dindəki ən səhih sözə əsasən – kişinin qızı deyildir. Əgər nəsəb şəri olmasa, o zaman şəri “sihr” də mövcud deyildir. Zina nə ananın qızını, nə də qızın anasını haram etmir. Halal (izdivac)da haram olan şey [yəni, kişinin qızı ilə evlənməsi], haram (izdivac)da haram olmur. Çünki, Allah nəsəb və sihr ilə bəndələrinə minnət etmiş, bu iki şeyin dəyərini yüksəltmişdir. Halal və haramla bağlı hökmləri bu ikisindən asılı etmişdir, batil bu ikisinə qoşulmur və onlarla bir olmur.”
Deyirəm: “Fəqihlər kişinin zinadan dünyaya gələn qızı, yaxud bacısı, yaxud da oğlunun zinadan dünyaya gələn qızı ilə evlənməsi barədə ixtilaf etmişlər. Bir dəstə bunu haram bilmişdir ki, İbn əl-Qasim bunlardandır. Bu fikir Əbu Hənifənin və əshabının fikridir. Digərləri isə bunu caiz bilmişlər ki, Əbdül-Məlik ibn əl-Macişun bunlardandır. Bu da Şafeinin fikridir. “Nisa” surəsinin təfsirində bu barədə lazımınca danışıldı.”
1 “nəsəb” - qan qohumluğu
2 “sihr” sonradan evlilik nəticəsində yaranan qohumluq
Fotoşəkil: Muhəmməd ibn Əhməd əl-Qurtubi, əl-Camiul-Əhkamil-Quran, c.15, s.452; Müəssisə ər-Risalə, Beyrut, 1427/2006; təhqiq: Abdullah ibn Əbdül-Muhsin ət-Turki
Kitabı yükləmək üçün: ÜNVAN
Göründüyü kimi, məşhur əhli-sünnə təfsirçisi əl-Qurtubi alimlər arasında bu mövzuda ixtilafın olduğunu, o cümlədən əhli-sünnən 4 məzhəbindən birinin qurucusu olan İmam əş-Şafeinin kişinin zinadan dünyaya gələn öz qızı ilə evlənməsinin icazəli olduğunu bildirmişdir. Hər nə qədər bəziləri bu faktı inkar etməyə çalışsa da, əhli-sünnənin böyük alimləri bunu etiraf ediblər.
P.S. Bu cür fətvaların sayta qoyulmasının məqsədi öz fiqhlərindən xəbəri olmayan, lakin bəzi məsələlərdə Cəfəri məzhəbinə irad tutan, tənə edən şəxslərə inşaAllah dərs olmasıdır.