İbn Teymiyyənin fikrincə can qorxusundan bütə ibadət etmək küfr deyil!

İbn Teymiyyə əl-Hərrani, "Məcmu əl-Fətava", cild 14, səhifə 120:

وَإِلَّا فَلَوْ قُدِّرَ أَنَّهُ سَجَدَ قُدَّامَ وَثَنٍ وَلَمْ يَقْصِدْ بِقَلْبِهِ السُّجُودَ لَهُ بَلْ قَصَدَ السُّجُودَ لِلَّهِ بِقَلْبِهِ لَمْ يَكُنْ ذَلِكَ كُفْرًا وَقَدْ يُبَاحُ ذَلِكَ إذَا كَانَ بَيْنَ مُشْرِكِينَ يَخَافُهُمْ عَلَى نَفْسِهِ فَيُوَافِقُهُمْ فِي الْفِعْلِ الظَّاهِرِ وَيَقْصِدُ بِقَلْبِهِ السُّجُودَ لِلَّهِ كَمَا ذُكِرَ أَنَّ بَعْضَ عُلَمَاءِ الْمُسْلِمِينَ وَعُلَمَاءِ أَهْلِ الْكِتَابِ فَعَلَ نَحْوَ ذَلِكَ مَعَ قَوْمٍ مِنْ الْمُشْرِكِينَ حَتَّى دَعَاهُمْ إلَى الْإِسْلَامِ فَأَسْلَمُوا عَلَى يَدَيْهِ وَلَمْ يُظْهِرْ مُنَافِرَتَهُمْ فِي أَوَّلِ الْأَمْرِ. وَهُنَا " أُصُولٌ " تَنَازَعَ النَّاسُ فِيهَا. مِنْهَا أَنَّ الْقَلْبَ هَلْ يَقُومُ بِهِ تَصْدِيقٌ أَوْ تَكْذِيبٌ وَلَا يَظْهَرُ قَطُّ مِنْهُ شَيْءٌ عَلَى اللِّسَانِ وَالْجَوَارِحِ وَإِنَّمَا يَظْهَرُ نَقِيضُهُ مِنْ غَيْرِ خَوْفٍ؟ فَاَلَّذِي عَلَيْهِ السَّلَفُ وَالْأَئِمَّةُ وَجُمْهُورُ النَّاسِ أَنَّهُ لَا بُدَّ مِنْ ظُهُورِ مُوجَبِ ذَلِكَ عَلَى الْجَوَارِحِ فَمَنْ قَالَ: إنَّهُ يُصَدِّقُ الرَّسُولَ وَيُحِبُّهُ وَيُعَظِّمُهُ بِقَلْبِهِ وَلَمْ يَتَكَلَّمْ قَطُّ بِالْإِسْلَامِ وَلَا فَعَلَ شَيْئًا مِنْ وَاجِبَاتِهِ بِلَا خَوْفٍ فَهَذَا لَا يَكُونُ مُؤْمِنًا فِي الْبَاطِنِ؛ وَإِنَّمَا هُوَ كَافِرٌ.


Əgər bir şəxs bütün qarşısında səcdə etsə, lakin qəlbində ona səcdə etməyi yox, əksinə, Allaha səcdə etməyi nəzərdə tutsa, bu iş küfr sayılmaz. Bu iş mübah edilmişdir. Əgər şəxs müşriklərin arasında olarsa və canına görə onlardan qorxarsa, zahiri əməldə onlarla müvafiqlik izhar edə bilər, qəlbində isə Allaha səcdə etməyi nəzərdə tuta bilər. Necə ki, nəql edildiyinə əsasən, bəzi müsəlman alimləri və bəzi əhli-kitab alimləri müşrik qövmlə bu şəkildə davranmış, (bunun sayəsində) sonda onları İslama dəvət etmişlər və müşriklər də onların əli ilə müsəlman olmuşlar. Lakin onlar işin əvvəlindən öz (müşriklərin əqidələrinə olan) nifrətlərini aşkar etməmişlər.

 

İbn Teymiyyə əl-Hərrani, Məcmu əl-Fətava, c.14, s.120; nəşriyyat: Müshəfi-şərifin çapı üçün Kral Fəhd fondu, Mədinə ən-Nəbəviyyə, Səudiyyə Ərəbistani, 1425/2004; təhqiq: Şeyx Əbdur-Rəhman bin Muhəmməd bin Qasim və oğlu Şeyx Muhəmməd bin Əbdür-Rəhman

NƏTİCƏ: İbn Teymiyyə görə, insan can qorxusundan təqiyyə edərək hətta bütə də sitayiş etsə, küfr sayılmaz. Sələfilərin və digər əhli-xilaf nümayəndələrnin tez-tez şiə müsəlmanlarının təqiyyə inanclarını məsxərəyə qoymaları anlaşılabilən bir məsələ deyil.